ابطال گرايان چه مي گويند ؟

نقل از کانون ایرانی پژوهشگران فلسفه و حکمت

ابطالگرایی در ایران با عبدالکریم سروش مطرح شد . عبدالکریم سروش با معرفی اندیشه های پوپر بعنوان یکی از فیلسوفان بزرگ علم ، ابطالگرایی را نیز به ایرانیان شناساند . قبل از آن تنها تفکر رایج در ایران پوزیتیویسم بود که مترجمین ایرانی آثار اگوست کنت و پیروان مکتب وین آنرا به ایرانیان شناسانده بودند. اما ابطالگرایان چه میگویند و فرق آنان با پوزیتیویست ها در چیست ؟

معناي ابطال گرايي
ابطالگرایان به سهولت می پذیرند که مشاهده، توسط نظریه هدایت شده و آن را پیشفرض می کند . با این حال این موضع را که صدق یا صدق احتمالی نظریه ها را می توان در پرتو شواهد مشاهدتی تصدیق کرد با خرسندی وا می نهند . نظریه ها به منزله ی حدسیات یا گمانهای نظری(1) و موقتی تلقی می شوند که ذهن انسان آزادانه آنها را خلق می کند تا بر مسائلی که نظریه های قبلی با آن مواجه شده بودند فائق آیند و تبیین مناسبی از رفتار بعض جوانب جهان خارج ارائه کنند . حدسهای نظری همین که به اقتراح پیش نهاد می شوند بدقت و بدون شفقت به وسیله ی آزمایش و مشاهده مورد آزمون واقع می شوند . نظریه هایی که از عهده ی آزمونهای مشاهدتی و آزمایش برنیایند باید حذف شده ، حدسهای نظری دیگری جایگزین آنها شوند . علم با آزمون و خطا ، یعنی با حدسها و ابطالها، پیشرفت می کند . فقط انسب نظریه ها بقا می یابند . ضمن اینکه هرگز مجاز نیستیم بگوییم که فلان نظریه صادق است ، می توانیم امیدوار باشیم که در میان نظریه های موجود بهترین و از آنچه پیش از این وجود داشته بهتر است . 

ادامه نوشته

بهار نود و یک بر شما مبارک باد

آن شب که تو در کنار مایی روز است

و آن روز که با تو می رود نوروز است

دی رفت به انتظار فردا منشین

دریاب که حاصل حیات امروز است

                                 (سعدی)